Houbo un tempo, alá polo ano 2013, no que o goberno español anunciou unha comunicación masiva dirixida aos traballadores maiores de 50 anos , informándoos dunha estimación aproximada da futura pensión de xubilación á que terían dereito nuns anos. Por que nunca se cumpriu esta promesa? Hoxe explicámoscho.
A creación do Estado do Benestar
A pensión contributiva de xubilación , que nos corresponde en función das achegas que facemos durante a nosa vida laboral, non sempre existiu. A creación da Seguridade Social , tal e como a coñecemos hoxe, remóntase á década de 1960.
Ata entón, os españois ou nunca se xubilaban nin aforraban para cando chegase ese momento. Coa chegada do Estado do Benestar , tras difíciles negociacións debido á complexidade de regular todo o sistema de prestacións públicas, foi posible dar forma ao que hoxe coñecemos como prestacións públicas e Seguridade Social.
Como funciona o sistema de pensións?
É un sistema de “pago por uso” , non un sistema de capitalización. Isto significa que nós, como contribuíntes, estamos a cotizar á Seguridade Social, a depositar cartos na “hucha”, sen saber realmente o que recibiremos cando nos xubilemos. Por outra banda, un sistema de capitalización sería aquel no que, ao achegar diñeiro, recuperaríamos a mesma cantidade máis os xuros ao final da nosa vida laboral.
Dependendo do nivel de achegas, recibiremos máis ou menos diñeiro ao xubilarnos. O problema reside na total incerteza sobre a contía da pensión que recibiremos , debido aos constantes cambios lexislativos e á preocupante situación da propia Seguridade Social. Por estas razóns, moita xente decidiu comezar a aforrar para cando chegue ese momento.
Os problemas das pensións actuais
Imos explicarlles á cidadanía o que está a fallar e o que non se lle está a explicar con claridade. Estas son as razóns polas que nunca se enviou a “ficha” de información sobre a nosa futura pensión:
- A situación demográfica en España: existe un envellecemento progresivo da poboación no noso país. Este GIF é un bo exemplo disto: nel podemos ver como a “pirámide de poboación” se está a inchar na parte superior, e a idade media está a subir dos 43 anos actuais aos 50 no 2050. Ao mesmo tempo, facendo eco do programa de televisión emitido recentemente “Cintora en la calle”, e baseándonos en datos do Instituto Nacional de Estatística, sabemos que:
– Hoxe: hai 1 persoa maior de 65 anos por cada 4 en idade laboral.
– Para o ano 2050, cando moitos de nós nos xubilemos, esa proporción diminuirá drasticamente, a 1 persoa maior de 65 anos por cada 2 persoas en idade laboral. - A situación económica: os datos puramente poboacionais deben ser filtrados e, desas persoas en idade laboral, cantas traballan realmente?
– Hoxe: Desas 4 persoas, só 2,3 traballan, e fano por salarios moi baixos. O que significa que as súas achegas (o que vai para os ingresos da Seguridade Social) tampouco son elevadas.
– En 2050: por cada persoa xubilada, só 1,4 traballarán. E estímase que o número de xubilados aumentará en 8 millóns en comparación coa cifra actual, e unha diminución de 8 millóns de persoas en idade laboral. - A famosa “Hucha das Pensións” , o Fondo de Reserva , xa consumiu a metade do seu saldo. Todos os xornais informaron dos recortes, de 66.815 millóns de euros en 2011 até os 32.481 millóns de euros actuais en 2016 (en 2015 utilizáronse máis de 13.000 millóns de euros).
Desafortunadamente, toda esta información é certa e moitos de vós xa a coñecedes. Non en van, existe unha preocupación cidadá palpable, e as enquisas fanse eco diso, indicando que o 73% dos españois están moi preocupados pola súa xubilación, e case o 80% polo futuro da Seguridade Social.
Reformas levadas a cabo polo Goberno
En consonancia con estes problemas, xa se iniciaron varias reformas para tentar soster o sistema de pensións e corrixir o desequilibrio orzamentario da Seguridade Social, como por exemplo:
- Aumento progresivo da idade ordinaria de xubilación: de 65 a 67 anos
- A nosa pensión non se computará en función dos últimos 15 anos de cotizacións, senón dos últimos 25 anos, co único propósito de reducir a pensión media a pagar. Concretamente entre o 7 e o 9 %, segundo o Instituto de Actuarios Españois
- Limitar a taxa de revalorización anual ao 0,25 %. Antes, estaba ligado ao IPC, é dicir, ao aumento do prezo das cousas. Isto supón unha perda de poder adquisitivo moi elevada. Se o IPC subise ao 2%, significaría que en só un ano perderíamos o 1,75% do noso poder adquisitivo. Se isto se acumula ano tras ano, en pouco máis de 10 anos teremos perdido polo menos un 20 %.
- Introdución do “factor de sustentabilidade” . Isto, que soa tan estraño, xustifícase polo aumento da esperanza de vida: se antes a xente vivía 15 anos despois da xubilación e a pensión total era de X mil euros, agora que a xente vive 20 ou 25 anos, quere pagar o mesmo total, durante máis anos, o que significa que a pensión mensual ten que baixar. Este factor introduciuse en 2019.
A dura realidade do cambio
Como podedes ver, hai varios cambios, pero son moi graduais, polo que non chaman a atención dun ano para o outro. Pero baixo esta aparencia “inodora”, os cálculos acumulados revelan os resultados reais das reformas e, sobre todo, as enormes reducións nas pensións futuras.
A forma máis clara de comprobalo é coa axeitadamente chamada “taxa de substitución” : é a porcentaxe que representa a nosa pensión de xubilación en comparación co último salario recibido. Ata o de agora, nós, os españois, estabamos moi ben acostumados (ou mal acostumados, dependendo de como se mire), e tiñamos un 85 % . É dicir, se o noso último salario foi de 2.000 €, por exemplo, o 85 % desa cantidade é o que recibimos en pensión: 1.700 € ao mes, en 14 pagas. No futuro, con todas as reformas mencionadas, chegaremos á media europea, que se sitúa no 55 % (de 2.000 € a 1.100 €). Agora entendemos a cultura do aforro que existe entre os nosos veciños europeos.
En base a todo isto, agora podemos entender por que Madrid está a atrasar o envío de información sobre as nosas futuras pensións. Desde aquí, confiamos en que a situación xeral poida mellorar, para que os españois teñan ingresos suficientes para aforrar e garantir unha xubilación financeiramente segura.
Se tes a sorte de ter tempo para aforrar e queres consello sobre como facelo para evitar unha pensión decepcionante, ponte en contacto connosco. O noso Departamento de Aforro e Investimento axudarache a aumentalo.
